Archief voor categorie: Berichten

Op 26 juli 2023 overleed ds. Jacob Bakker, Jaap, oud-koopvaardijpredikant op Curaçao en in Rotterdam/Amsterdam. Als warm, wijs en betrokken mens heeft hij veel kunnen betekenen voor zeevarenden en hun families en voor collega’s en vrijwilligers in het koopvaardijwerk.

We schrijven oktober 1963 toen Jaap Bakker met zijn gezin vanuit zijn eerste gemeente op Terschelling vertrok naar Curaçao om zich daar o.a. met zeevarenden bezig te houden. Hij bleef er tot 1970, werkte vervolgens als godsdienstleraar in Velp, maar merkte dat hij het koopvaardijwerk miste. In 1975 pikte hij de draad weer op en tot 1993 was zijn standplaats Rotterdam, het Zeemanshuis aan de Willemskade.

In een interview met Dagblad Trouw bij zijn afscheid zegt hij: “Het was geen echt bewuste stap om koopvaardijpredikant te worden. Achteraf kan ik wel benoemen wat me kennelijk zo heeft aangetrokken. De zeevaart is lange tijd de enige echte poort naar de wereld geweest. Zeelui waren de mensen met het patent op het contact met de wijde wereld, daarom waren ze ook opener naar andere manieren van leven toe, laconieker ook. De reismogelijkheden zijn nu voor iedereen wel groter geworden, maar de scheepvaart blijft een aparte wereld.”

En dat was het ook voor Jaap Bakker, een aparte wereld, met meer ruimte. Het contact met andere mensen, een wijdere wereld dan de eigen, toen toch wat bekrompen kerkelijke omgeving. Ruimte krijgen in zijn eigen veranderende theologische opvattingen.

Hij vroeg zich wel regelmatig af waarom hij nou theologie had gestudeerd als het erop neer kwam dat hij met een koelbox met bier en limonade naar de baai ging. Maar goed, door te beginnen met vragen naar de situatie thuis kwam je langzaam op dieperliggende zaken.
In Trouw: “Wij komen niks verkopen, zelfs geen boodschap”.
Het was precies waarom Jaap Bakker zo’n goede koopvaardijpredikant was. Ruimte nemen en ruimte geven. In de hectiek van de maritieme wereld er gewoon zijn. Zo kon hij ook veel betekenen voor de nabestaanden van de omgekomenen bij de ramp met Nedlloyd-tanker ‘Maassluis’ in 1989.

Ook toen hij allang met pensioen was deed hij uitvaarten van (oud)zeevarenden. Stond hun families bij met raad en daad. Jaap Bakker was ook niet voor niets erelid van de Vereniging Maritiem Gezinskontakt. Hij bezocht symposia, gaf weloverwogen zijn mening als collega’s daarom vroegen. En vertelde natuurlijk ook graag hoe het ‘in zijn tijd’ was. Ook toen zijn gezondheid in het afgelopen jaar wel heel broos werd, bleef hij geïnteresseerd in de actuele ontwikkelingen in het koopvaardijwerk. Met het zingen van gezang 467, ‘O eeuw’ge Vader, sterk in macht’ hebben wij hem op 2 augustus uitgevaren. Jaap Bakker is 90 jaar geworden.

O eeuw’ge Vader, sterk in macht
wiens arm betoomt der baren kracht,
die wijst de grondlooz’ oceaan
de hem gestelde perken aan,
o wil verhoren onze beê
voor hen die zijn in nood op zee!

Helene Perfors

Minister Harbers heeft reders, havenbedrijven, vakbonden, kerken en de stichting Nederlandse Zeevarendencentrale (NZC) opgeroepen de welzijnszorg voor zeevarenden grondig te verbeteren. U kunt hier klikken om zijn toespraak te horen.

Het bestuur van de NZC is inmiddels in overleg getreden met ambtenaren van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. 

De minister deed zijn oproep n.a.v. een onderzoeksrapport van de Erasmusuniversiteit. Hierin stelt wetenschapper Maurice Jansen dat centra voor zeevarenden onmisbaar zijn in een haven van grote omvang. Verder constateert hij dat de voorzieningen in Nederland schril afsteken tegen die van Duitsland en België. De bestuurders van de centra voor zeevarenden in Vlissingen, Moerdijk,Terneuzen, Schiedam, Voorne aan zee, Amsterdam en de Eemshaven zijn niet in staat beleid te voeren op lange termijn omdat zij steeds de boer op moeten om de eindjes aan elkaar te knopen. Daardoor kunnen ze de zeevarenden een minder goede service bieden dan gewenst. In grote delen van de haven van Rotterdam is het erger gesteld. Daar zijn vele zeevarenden tevergeefs op zoek naar faciliteiten op de wal en voelen zij zich opgesloten aan boord van hun schip.

De Nederlandse havens zijn verplicht zeevarenden faciliteiten aan te bieden. Een internationaal verdrag waarin dit staat beschreven is geratificeerd. Hier moet nu werk van worden gemaakt. Wat betreft de financiering wordt gekeken naar fondsen en de afdrachten van schepen die een onderdeel vormen van het havengeld. Jansen acht het niet onmogelijk dat na het sluiten van de drukbezochte Rotterdamse zeemanshuizen de Beer en de Heijplaat er wat reserves zijn opgebouwd. Het bestuur van de Nederlandse Zeevarendencentrale verwacht enige jaren nodig te hebben om zeevarenden voldoende van dienst te kunnen zijn. Er is veel kennis en ervaring verloren gegaan maar anderzijds wordt er met veel toewijding gewerkt. 

Het bestuur begroet op dit symposium van harte genodigde betrokkenen bij het welzijn van zeevarenden.

Op dit symposium zal de presentatie plaatsvinden van het onderzoeksrapport ‘Faciliteiten en financieringsbehoefte voor zeevarendenwelzijn in Nederlandse zeehavens’. Voor de Nederlandse versie: klik hier. Voor de Engelstalige samenvatting: klik hier.

Marianne Kloosterboer, de voorzitter van de Nederlandse Zeevarendencentrale, heeft op het ministerie van Waterstaat en Infrastructuur een rapport overhandigd dat gaat over het welzijn van zeevarenden in de Nederlandse havens. Het werd in ontvangst genomen door Ruth Clabbers. Zij is de directeur maritieme zaken. Kloosterboer hoopt dat de aanbevelingen van dit rapport snel worden overgenomen. Dit is volgens haar een goede manier om de door de Tweede Kamer aangenomen motie Postma uit te voeren. Via onderstaande link is het door wetenschappers van de Erasmusuniversiteit uitgevoerde onderzoek te lezen.

Onderzoeksrapport

Zeelieden gevangen aan boord

De Nederlandse Zeevarendencentrale stelt vast dat het voor zeevarenden weer moeilijker is geworden om van boord te gaan.

Het was iets waar veel zeelieden reikhalzend naar uitkeken: het einde van het corona-tijdperk. Geen lockdowns meer, gewoon weer de wal op, even weg van de almaar door malende 24-uurs economie. Naar het zeemanshuis, een biertje drinken of snel wat boodschappen doen in de supermarkt. Net als gewone mensen… Maar het liep anders, door aangescherpte veiligheidseisen bij haventerminals dreigen zij andermaal het slachtoffer te worden. Het is niet ondenkbeeldig dat deze groep nu nog verder in isolement geraakt. Ook bezoekers van schepen, zoals zeemanswelzijnswerkers en familie, ondervinden de gevolgen van (nog) meer regelgeving en bureaucratie in de havens.

In de zomer van 2022 leek het inderdaad de goede kant op te gaan. De coronamaatregelen werden afgebouwd in grote delen van de wereld. Maar de havens openden niet hun poorten.

Dit werd duidelijk tijdens een in Vlissingen gehouden havenbeveiligingscongres (Congres Veilige Zeehavens op 22 september ’22) waar een aantal zeehavens zich beraadden op strengere toelatingseisen op de haventerreinen. Oorzaak: drugscriminaliteit. Wat heeft dit voor gevolg voor zeelieden? Zijn er uitzonderingen voor hen gemaakt? Hoe zit het met recht op walverlof zoals geregeld in het MLC2006 verdrag? Wéten de havenautoriteiten überhaupt wel dat er ook nog zeevarenden op de schepen wonen en werken?

Na de invoering van het ISPS (International Ship, – & Port Facility Security) werd toegang tot haventerminals voor zeelui (en hun familie!) ineens veel moeilijker. Poorten, hekken, bewakers, pasjes en regels werden ingevoerd en maakten het vaak erg lastig om even de wal op te gaan. Wanneer er nu nog strengere eisen komen zal het in vele gevallen voor de bemanningen vrijwel onmogelijk worden om van het schip af te kunnen voor een ‘shore-leave.’

De NZC legden de vraag ‘wordt er wel rekening gehouden met de rechten van zeelieden in de plannen om terminals zwaarder te beveiligen?’ voor aan diverse instanties.

• North Sea Port, afdeling havenbeveiliging/ISPS: hoewel men zeer begripsvol reageerde kon niemand een duidelijk antwoord geven. Men zegde toe het probleem te bespreken met toezichthouders zoals burgemeesters en justitie.
• I&W (Rijkswaterstaat): Na mailwisseling leek men toch enigszins verrast dat er ook nog een bemanning aan boord van schepen zit. Men was wel blij met ‘dit signaal’ en gaf aan ‘echt te proberen een duurzame welzijnsstructuur voor zeevarenden tot stand te brengen.’ Men zegde toe de zaak te bespreken met afdeling Zeehavens.
• Havenpolitie team Zeeland: Ook hier werd de toezegging gedaan de situatie te gaan bespreken met diverse partijen en te kijken of het recht van zeelieden kan worden geïmplementeerd in de havenbeveiligingsplannen

Reason for rejection: xx

Welke restricties worden (nu al) ervaren in de diverse havens? Is er enige uniformiteit te ontdekken?

Amsterdam:

• Een aantal terminals (b.v. Eggerding) sluit de poort om 15:00 of 16:00. Er is geen portier voor de avond. Scheepsagenten horen een sleutel te brengen maar dit gebeurt vaak niet.
• Bij terminal Rietlanden hebben alle zeevarenden een verbod gekregen om de terminal te betreden vanwege een (dodelijk) ongeval in het verleden. Bezoekers moeten begeleidt worden wat het buitengewoon omslachtig maakt aan boord te komen.
• Bunge terminal maakt het nog bonter: sinds de corona-periode mogen zeevarenden hun schip niet verlaten. Ook na deze moeilijke tijd is het verbod gehandhaafd, men vindt dat wellicht wel zo gemakkelijk.
• Schepen op de boeien (Igma-terminal) worden ook vergeten, c.q. men wil geen verantwoordelijkheid nemen. Er is in de regel een bootje met een schipper die kraandrijvers of surveyors naar de drijvende kranen brengt. Hoewel de terminal voor deze dienst een dagprijs betaalt is het bootje er niet voor zeevarenden.
• Op nieuwe terminals wordt geen rekening gehouden met zeevarenden die de wal op willen. Dit geldt in Amsterdam voor een van de terminals van de Rietlanden en de OBA/Igma combinatie (het voormalige Ford terrein).

Vlissingen:

• In de haven moeten chauffeurs van taxibusjes, scheepsbezoekers (zoals pastoraal werkers) binnen afzienbare tijd beschikken over een zogenaamde VOG-document. Een Verklaring Omtrent het Gedrag. Anders kom je het haventerrein niet meer op. Veel van die bezoekers zijn vrijwilliger (zeemanshuizen, chauffeurs, welzijnswerkers) en worden zo op kosten gejaagd.
• Bij terminal Verbrugge lijkt het haventerrein op een fort: pas na een ‘veiligheidsexamen’ afgelegd te hebben (online) en een ‘diploma’ te hebben geprint èn je te hebben aangemeld mag je naar binnen, als er tenminste een portier zit die deze reglementen kent. Een verhaal dat opvalt was dat een Nederlandse kapitein zijn kinderen niet aan boord kon ontmoeten omdat toegang verboden is voor mensen onder de 18 jaar. Wel rijdt er een shuttle-bus.
• Access World terminal: toegang erg moeilijk. Na aanmelding is niet altijd duidelijk of de aanvraag gehonoreerd is/wordt.
• De dwarskade van de Kaloothaven (vroeger publiek toegankelijk) is sinds kort gehuurd door Access World en is feitelijk niet meer bereikbaar. Het niet kunnen bezoeken bij Access World voelt als een tekortkoming naar de zeelieden. Er komt dan ook nooit een ophaal-verzoek van schepen die hier liggen. De oorzaak is ook het gevolg van een verbouwing van de kade aldaar.
• Terminal Supermaritime eist 24 uur voor bezoek aan een schip een ISPS-aanmelding (sinds dit voorjaar). Dit is praktisch erg moeilijk omdat niet altijd 24 uur van tevoren te zien is welk schip hier komt.

Europort:

• ADM en EECV-terminals blijken juist heel soepel om te gaan met toegang tot de terminals. Daarentegen is ECT-terminal heel strikt op het kunnen tonen van een origineel paspoort (opmerkelijk is dat een zeemansboekje, toch een officieel identiteitsdocument, niet erkend wordt.)
• Ook andere terminals in de Europort zijn makkelijk: RWG, Euromaxx, Vopak en ETT maken het zeevarenden niet nodeloos lastig met het aan de wal gaan of bezoekers aan boord laten gaan.

Rotterdam overig

• Het blijft onmogelijk – op een handjevol plaatsen na, zoals Parkkade, Lloydkade, Lekhaven en Landtong – om in de haven van Rotterdam zonder aanmelding en goedkeuring via ship2report toegang tot een terminal te krijgen en dus op scheepsbezoek te gaan. Geen aanmelding en goedkeuring betekent dat de slagboom niet voor je opengaat. Er worden geen uitzonderingen gemaakt, ook al heeft de portier je vijftig keer eerder gezien (in Antwerpen volstaat een kaart waarmee de houder alle terminals in Antwerpen kan bezoeken).
• Op diverse haventerreinen zijn blauwe looproutes aangegeven, echter deze zijn bedoeld voor bezoekers, niet voor de zeevarenden. Daarvan wordt verwacht dat deze bij de gangway worden opgehaald, en worden teruggebracht.
• ECT Delta: werknemers van de terminal worden naar en van de kranen gereden. De busjes zitten haast nooit vol. Het zou ideaal zijn om zeevarenden mee te nemen naar de hoofdingang. Het is al eens eerder ter sprake gekomen, maar dat wordt geweigerd, wellicht spelen verzekeringsoverwegingen een rol.
• EMO-terminal: hier wordt het steeds moeilijker om aan boord te komen als bezoeker, laat staan voor zeevarenden die even de wal op willen. Wanneer je niet meer door de poort kan, moeten de dure bootjes van de roeiers worden ingezet. Dat is niet te betalen voor de bemanningen en reders zitten ook niet te wachten op deze kosten.
• Vopak Agencies. Deze grootste scheepsagent van Rotterdam wijst vaak, om onduidelijke redenen, een verzoek tot scheepsbezoek af. Op de afwijzing staat dan Reason for rejection: xx, daar word je niet wijzer van.

Eemshaven

Als zeevarende kun je maar beter afmeren in de Eemshaven. Hoewel, een gezellige dorpskroeg zal je daar niet snel tegenkomen. Maar passagieren van bemanning en bezoeken van schepen is daar zonder problemen mogelijk.

• AGEms terminal is weliswaar niet toegankelijk (energiecentrale) maar de zeevarenden kunnen wel van boord om bijvoorbeeld het zeemanshuis te bezoeken.
• LNG-terminal. Vanuit veiligheidsoverwegingen mogen bezoekers niet zomaar de terminal op, maar zeevarenden kunnen zonder problemen van het terrein af (en weer terug aan boord).

Delfzijl

In Delfzijl schijnen helemaal geen problemen te zijn om schepen te bezoeken of voor zeevarenden om te passagieren.

Binnenvaart

Tot slot neemt het aantal klachten van de binnenvaart ook toe. Ligplaatsen verdwijnen, mogelijkheden om de wal op te gaan zijn steeds schaarser, auto’s kunnen niet meer aan de wal worden gezet. Ook hier lijken de regelmakers zich niet bewust dat er op de schepen nog bemanningen zitten. Mensen die ook eens de benen willen strekken.

Verscherping van haventerreinen ter voorkoming van druggerelateerde misdrijven (in de haven van Rotterdam werd op 15 november nog 800 kilo cocaïne onderschept) is uiteraard prima maar het kan niet de bedoeling zijn dat zeevarenden hiervan de dupe worden. Een oplossing zou kunnen zijn een sociale paragraaf voor zeevarenden op te nemen voor het welzijn van hen in de veiligheidsplannen van bedrijven en de beleidsplannen van havenbeheerders en Ministeries.

North Sea Port: ‘we hebben wel oren naar dit idee om een soort sociale paragraaf toe te voegen over het welzijn van zeevarenden. Zodat het niet aan de aandacht kan ontsnappen’. Een welzijnsparagraaf zou nationaal of zelfs Europees moeten worden ingevoerd. Oók op private haventerreinen die vaak als forten bewaakt worden.

Helaas worden zeevarenden vaak niet eens genoemd wanneer het gaat over verscherping van de veiligheid. Ze worden simpelweg ‘vergeten’. De rechten van zeevarenden worden ook bijna nooit beschreven in de havenbeveiligingsplannen. De terminals voeren vaak een lokaal beleid en lijken vaak niet op de hoogte te zijn van de rechten van zeevarenden, vastgelegd in de richtlijnen van het MLC2006 of (internationale) regelgeving op dit gebied.

Voor zeevarenden wordt een kort uitstapje aan de wal een kansloze bureaucratische exercitie: geen papieren of geld: geen toegang op het haventerrein en dus geen walverlof. En bij iedere terminal weer andere regels. Zeevarenden hebben vooral het gevoel dat zij de dupe zijn van een te streng opgevat intern beleid.

De rest van de problemen qua walverlof ontstaat vooral van de kant van de rederijen. Vaak vinden reders de bijkomende kosten om agenten te instrueren, een busje of bootje te charteren of andere papieren te verstrekken aan bemanningen te duur. En zolang de zeevarende niet protesteert blijft de situatie zoals die is.

Lees ook:

Europa doet Filipijnse bemanningsleden mogelijk in de ban
https://www.schuttevaer.nl/nieuws/actueel/2022/12/30/europa-doet-filipijnse-bemanningsleden-mogelijk-in-de-ban/

https://www.schuttevaer.nl/nieuws/actueel/2022/12/21/groet-aan-zeevarenden-nog-steeds-populair-in-duitsland/ ‘Groet aan zeevarenden’ nog steeds populair in Duitsland

Kees Wiersum