Contactbrief 266

Contactbrief  266                                                                                          maart  2017

Pasen 2017

Aan een ieder die vaart en degenen die zich met hen verbonden mogen weten,

Eén van de manieren waarop zeevaartscholen leerlingen proberen te werven is het vooruitzicht te bieden dat men de wereld gratis kan zien. Daarbij is opvallend dat heel wat gedenktekens en monumentale bouwwerken vanaf het water goed zichtbaar zijn.  Het vrijheidsbeeld in New York, het operahuis in Sydney en het ‘Christus de Verlosser’ beeld in Rio de Janeiro zijn vanaf een schip zelfs mooier zichtbaar dan vanaf de wal. Dichterbij huis kan gedacht worden aan de ‘poepende man’ bij Lelystad en bij een recenter bouwwerk aan de voor 800 miljoen EUR gebouwde Elbphilharmonie in Hamburg.

Over monumenten en water gaat het ook in de bijbel. In het vierde hoofdstuk van het boek Jozua wordt een gedenkteken beschreven dat niet aan het water maar, in zekere zin, er zelfs middenin staat. Het gaat om een doorwaadbare plaats van de rivier de Jordaan. Daar herinnert een stapel stenen aan een van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis van Israël. Het is de plek waar het leven van een echt volk in een vrij land begonnen is. Een tocht die begon toen men niet langer slaaf wilde zijn in Egypte. Een tocht door de Schelfzee heen. Met het oversteken van de Jordaan werd een periode afgesloten van een generatie lang door de woestijn trekken.

Bij het monument is ook een gedenkdag ingesteld. Het is het Pesachfeest dat ook bekend staat als het Joodse Paasfeest. Het is een feest waarbij de kinderen volgens een ritueel hun ouders vragen waarom die stenen daar staan. Op deze manier leren ze van hun voorouders. Het gaat daarbij niet zozeer om feitjes. Het is belangrijker dat herinnert wordt dat hun ouders het angstige en onzekere avontuur naar de vrijheid zijn aangegaan en het bereiken van het beloofde land, al was het zeer zeker niet  zonder slag of stoot, is gelukt.

Christenen zijn later ook het Paasfeest gaan vieren. Net zoals bij de Joden gaat het hen ook niet om de feitjes maar om bevrijding. Het bijpassende monument, het kruis, is van eenzelfde eenvoud als van de Joodse stapel stenen. Het kruis verwijst naar de bevrijding van dood en ondergang. Het niet langer slaaf zijn, bijvoorbeeld  van het streven naar geld en macht. Geloof hechten aan het recht zoals omschreven in de 10 geboden. Waarbij het gaat om het liefhebben (‘Gij zult de Heer God liefhebben en de naaste als uzelf’), het niet jaloers proberen te zijn (‘Gij zult niet begeren uws naasten huis; uws naasten vrouw, noch zijn dienstknecht, noch zijn dienstmaagd, noch zijn os, noch zijn ezel, noch iets, dat uws naasten is) en het je realiseren dat je verbonden bent met je voorouders (‘eert uw vader en uw moeder’).

Dat leven vanuit de liefde bevrijdend werkt is niet moeilijk te begrijpen. Wie bijvoorbeeld in de gelegenheid is zijn werk te doen met liefde is vrij. Wie langdurig tegen zijn zin onaangename arbeid verricht voor een leven met wat luxe is slaaf. Jaloezie is iets dat iedereen zijn kinderen probeert af te leren omdat dit overduidelijk tot ongeluk(ken) leidt.

Hoe het je verbonden weten van je voorouders bevrijdend werkt is in het Nederland van de 21-ste eeuw wat lastiger te begrijpen. We leven in een tijd waarin grote nadruk ligt op onze eigenheid (authenticiteit) en ons bijzonder zijn (uniciteit). Daar lijkt nog eens bij te komen dat we over onze eigenaardigheden volkomen open (transparant) moeten zijn en anderen erom moeten waarderen (bijvoorbeeld met behulp van een opgestoken duim die weergegeven wordt op een telefoon). Als je hier verder over nadenkt begrijp je al snel dat dit niet vol te houden is. Het ligt veel meer voor de hand om je te realiseren dat je zowel uniek bent als dat je lid bent van een generatie. Een generatie die beïnvloedt is door de vorige en op haar beurt de komende generaties zal beïnvloeden. Ook en misschien wel juist daar ligt onze verantwoordelijkheid en identiteit.

Het is daarom goed dat wij als vrije en welvarende Nederlanders het Paasfeest vieren. Ook al hoeven we, i.t.t. honderdduizenden andere mensen, geen gevaarlijke tocht op een gammele boot  te maken voor een nieuw en beter leven. In ons land worden andere dingen gevraagd. Bijvoorbeeld om onze angst te overwinnen om wat van onze welvaart te delen. Of, zoals eerder uiteengezet, te beseffen dat wij helemaal niet zo bijzonder zijn zoals dat ons voortdurend wordt gesuggereerd.

Er is heel wat moed voor nodig om op een andere manier in het leven te gaan staan. Het is een lange, taaie weg waarbij de uitkomst soms onzeker kan lijken. Het is een weg die lang niet iedereen gaat en daardoor een waarop wij ons onbegrepen en eenzaam kunnen voelen. Een weg waarbij we ons soms niet alleen door onze geliefden maar zelfs door God in de steek gelaten kunnen voelen.

Het is niet voor niets dat de mensheid gedenktekens en monumentale gebouwen langs de kust bouwt. Hoewel menig zeevarende door de hectiek in de havens liever op zee is, is er misschien toch  geen grootser moment aan boord van het schip dan het moment dat men een prachtig bouwwerk aan de horizon ziet verschijnen.

Deze prachtige menselijke bouwwerken aan de kust suggereren dat erachter een land vol melk en honing ligt. Hoewel het in de praktijk flink kan tegenvallen zijn we ontvankelijk voor deze belofte. Daarom is het goed dat we het Paasfeest hebben. Op deze dagen kunnen we op alle plaatsen in de wereld ons herinneren dat het goede leven wel degelijk bereikbaar is. Zoals dat heeft gegolden voor vele generaties voor ons en hopelijk ook zal gelden voor vele generaties na ons.

Ds Leon Rasser

Havendominee te Amsterdam

Veembroederhof 164
1019HC Amsterdam
020 6690065
leon.rasser@nederlandsezeemanscentrale.nl