private beveiligers

Dit verhaal gaat helemaal nergens over

De trein is een ideale plek om te werken. Hoewel ik meestal naar buiten staar, klap ik zo nu en dan mijn laptop open om een plotseling opgekomen idee voor een verhaal vast te leggen. Net zoals nu, als freelance journaliste onderweg naar Den Haag, waar het debat van de Tweede Kamer gehouden zal gaan worden. Het onderwerp: ‘het al dan niet toestaan van private, gewapende beveiligers aan boord van Nederlandse schepen in de Golf van Aden’. Voor de duidelijkheid, ik schrijf dit in 2016.
Terwijl ik dit typ volg ik met een half oor de discussie naast mij van twee studentes.
‘Dat méén je niet! Echt? Dit gaat helemaal nergens over!’

Het valt me op dat heel vaak gepraat, gediscussieerd of geschreven wordt, waarna dan steevast geconcludeerd wordt: ‘dit gaat (helemaal) nergens over’.
Ligt het aan mij als ik dan denk dat de discussie erg nutteloos is geweest en zonde van de tijd?
Neem nu dat komende Kamerdebat, een beter voorbeeld is er niet.

Ruim vijftien jaar geleden – en wellicht nog eerder – begon de ellende met aanvallen op schepen, die met het jaar talrijker en professioneler werden uitgevoerd. Na aanvankelijke ontkenning door reders en andere belanghebbenden (beveiliging kost immers geld) en – bij gratie Gods – het leveren van een bos prikkeldraad en de instructie de piraten bij een aanval nat te spuiten met brandslangen, werden dan toch meer adequate maatregelen genomen. Er verschenen bewakers aan boord, met vuurwapens i.p.v. brandslangen, om een eventuele aanval af te kunnen slaan.

De Nederlandse regering was diep geschokt. Een politiek correcte zenuwtrek gierde door de Kamer: geweld mag niet vergolden worden met geweld!  Zó komen we in een neerwaartse spiraal!  De overheid heeft het monopolie op geweld! Van links tot rechts rolde men over elkaar heen in doorgeschoten pacifisme. De discussie laaide hoog op en na afloop vroeg men zich vaak af: ‘waar gaat dit eigenlijk over?’ En omdat het voor de meeste ministers nergens over ging, bleef de situatie ongewijzigd en vlagden Nederlandse reders als reactie hun schepen uit naar landen die wél private bewakers aan boord toestonden. Andere reders namen, illegaal, toch private beveiligers aan boord.

Nadat weer veel tijd was verlopen en de aanvallen onverminderd doorgingen in nu bijna de gehele Indische Oceaan, bracht de regering een kleine wijziging aan in het beleid. Het was nu toegestaan een half leger (Nederlandse) mariniers aan boord te stationeren, wel gelieve ruim van tevoren aan te vragen en o ja, na afloop de kogels tellen, want de regering heeft het monopolie over geweld en wil wel weten wanneer er geschoten wordt. (En kogels kosten ook geld…)

In de praktijk bleek deze regeling niet altijd goed te werken. Er was te weinig accommodatie aan boord van de schepen, er kon lang niet altijd ver van tevoren bewaking worden besteld en de kosten waren erg hoog. Maar de regering vroeg zich af waar dit nu toch allemaal over ging, er was nu toch bewaking? En daarbij, wanneer je maar lang genoeg wacht gaat het vanzelf over, moet men gedacht hebben. En de regering wachtte en wachtte. Misschien hoopten de ministers wel dat anderen de hete kastanjes voor ons uit het vuur zouden halen.

En dus nu, anno 2016, wanneer de ergste dreiging verdwenen is (inderdaad weggenomen door landen die wél zelfverdediging op hun schepen toestonden) en er weken of misschien wel maanden voorbij gaan zonder dat er een aanval plaatsvindt in de Indische Oceaan, gaat onze regering nog eens praten over private beveiligers. Ik kan één ding zeggen: dit gaat echt nergens meer over. De Indische Oceaan is nu vergeven van corridors, marineschepen (ja, toegegeven beste regering, ook wel eens een Nederlands marineschip!) konvooien, wapentuig en nog meer beveiligers, maar Nederland gaat nog weer eens debatteren over private beveiligers…

Naast mij gaat de discussie tussen de twee studentes ononderbroken door.
‘En ik zeg tegen Jochum, ik zeg, gewoon doen! Het is er nu zo langzamerhand tijd voor Jochum, zeg ik. Want waar gaat het hier eigenlijk over’?
‘Dat gaat helemaal nergens over!’ antwoord de andere.
Inderdaad, dames en heren van de regering: het gaat nergens (meer) over!

Sara Maya